Ruszy !!!

Strzelectwo myśliwskie, zawody, komentarze

Moderator: Cyzio

Postprzez werych » 29 lipca 2007, 18:34

Proszę może komuś się przyda:

Wpływ wiatru na trajektorię pocisku
Znaczna część myśliwych wychodzi z założenia, że podczas strzelań na
dopuszczalnym przepisami dystansie 200 metrów nie trzeba uwzględniać
wpływu wiatru na tor lotu pocisku. Jest to niestety założenie błędne.
Można z dużym uproszczeniem stwierdzić, iż tylko do ok. 100 metrów nie
musimy uwzględniać wpływu wiatru na tor lotu pocisku w standardowych
kalibrach i to wyłącznie przy spełnionym warunku, iż mamy do czynienia z
wiatrem słabym (2 m/s). Im większa odległość strzelania, tym większy
wpływ wiatru na tor lotu pocisku. Zastanawiamy się oczywiście nad
wiatrem bocznym, bo tylko ten jest prawdziwym wrogiem snajpera czy
myśliwego.

Jeżeli podczas strzelania do celów nieruchomych wieje wiatr należy
wprowadzać poprawki boczne w zależności od prędkości i kierunku wiatru
bocznego oraz od odległości do celu. Im większa będzie prędkość wiatru
bocznego i im bardziej kąt, pod jakim wieje wiatr, jest zbliżony do 90
stopni (w stosunku do płaszczyzny strzału) oraz im odległość do celu
jest większa, tym większe jest odchylenie pocisku w bok od kierunku
strzelania. Poprawkę należy wprowadzać w tym kierunku, z którego wieje
wiatr, a mianowicie: gdy wieje wiatr z lewej strony, średni punkt
trafienia (czyli lufę karabinu czy sztucera) należy przesunąć w lewo, a
gdy wieje z prawej strony - w prawo.

Wiatr wiejący na strzelca lub odwrotnie nie wpływa istotnie na tor lotu
pocisku. Przy wietrze wiejącym od strzelca do celu pocisk poleci nieco
dalej i trafi wyżej, przy przeciwnym pocisk ułoży się minimalnie niżej.
I tak, dopiero przy strzelaniu na 600 metrów (np. ciężkimi pociskami
kal. 7,62 x 54R z długiej lufy Mosina) silny wiatr wsteczny obniży
średni punkt trafienia (ŚTP) o 4 cm.

Wiatr boczny bardzo istotnie odchyla pocisk nawet przy małym dystansie
strzału. Weźmy pod uwagę jeden z najlepszych pocisków snajperskich
(tarczowych) czyli SCENARA firmy LAPUA. Masa badanego pocisku kal. 308
Win jest równa 10,9 g. Otóż nawet dla tak prawie idealnego (oczywiście
pod względem kształtu) pocisku znos dla średniego wiatru bocznego o
prędkości 6 m/s wynosi 138 mm na 200 metrów (i odpowiednio 34 mm i 78 mm
dla dystansów 100 i 150 metrów). To dużo, a weźmy pod uwagę jeszcze
fakt, iż typowe pociski myśliwskie nie mają tak dobrych parametrów
balistycznych i wiatr może je odchylić nawet dwukrotnie mocniej.

Tablica balistyczna pocisku SCENAR 10.9 g, prędkość początkowa 850 m/s,
energia kinetyczna Eo = 3938 J, lufa o długości 650 mm; wpływ wiatru
bocznego:

Odchylenie w mm przy wietrze: Dystans 0 m 50 m 100 m 150 m 200 m 300
m 400 m
3 m/s 0 4 17 39 69 156 277
6 m/s 0 8 34 78 138 312 555

Jeżeli dysponujemy podobnymi danymi dla innych pocisków (renomowany
producent zamieści je w katalogu amunicji lub wprost na pudełku nabojów)
możemy obliczyć konkretne odchylenie także dla innych prędkości wiatru
niż są podane. Np. jeżeli strzelamy SCENAREM i wiatr osiąga prędkość 10
m/s, dzielimy znos wiatru o prędkości 3 m/s na dystansie 200 metrów
przez 3 aby otrzymać odchylenie dla prędkości wiatru równej 1m/s, to
jest 69 mm/3 = 23 mm. Dalej mnożymy rezultat przez 10 i otrzymujemy
wynik 230 mm. Tak więc silny wiatr boczny odchyli pocisk typu SCENAR o
230 mm na 200 metrów. Jest to tak duża wartość, iż ominiemy komorę
strzelanej zwierzyny, lub co bardziej prawdopodobne w ogóle jej nie
trafimy.

Jak najprościej ocenić, który wiatr jest silny a który słaby lub średni
? Powinny nam wystarczyć poniższe wskaźniki.

Wiatr słaby (2 m/s):

dym z komina minimalnie odchyla się od linii pionowej;
chorągiewka kołysze się i odchyla od drzewca;
chustka kołysze się i lekko rozwija;
trawa kołysze się;
na krzakach kołyszą się liście i gałązki;
na drzewach kołyszą się i szumią liście.
Wiatr umiarkowany (4 -5 m/s):

dym płynnie odchyla się od komina, nie rozdzielając się;
chustka powiewa, chorągiewka jest rozwinięta i powiewa;
krzaki się kołyszą;
trawa pochyla ku ziemi;
cienkie gałęzie odchylają się od drzewa, a liście silnie się kołyszą.
Wiatr silny ( 7-10 m/s):

dym odchyla się poziomo od komina i nie rozdziela się;
chorągiewka rozwinięta łopocze i utrzymuje się poziomo;
chusteczka wyrywa się z rąk;
trawa ściele się po ziemi;
krzaki są nachylone w kierunku wiatru;
na drzewach kołyszą się konary i odchylają grube gałęzie.
Gdy znany tabelaryczne wielkości znosu na wiatr dla naszego kalibru i
pocisku, możemy posłużyć się tzw. zegarem poprawek (Rysunek 1).

Przy wietrze wiejącym z kierunków odpowiadających godzinom 12 i 6 nie
uwzględniamy w ogóle jego wpływu. Na godzinach 10,11,1,2, 4,5, 7 i 8
wielkości tabelaryczne dzielimy przez dwa (czyli np. znos dla wiatru
bocznego równy 80 mm : 2 = 40 mm). Taką poprawkę bierzemy na celu. Gdy
wiatr wieje z godziny 9 lub 3, uwzględniany pełną poprawkę.

Trzeba również brać pod uwagę fakt, iż na otwartej przestrzeni wiatr
rzadko ma taki sam kierunek i siłę. Często wieje porywami, a jego
kierunek się zmienia. Widać to doskonale podczas obserwacji dymu z
komina. Zdarza się również, iż wiatr dostaje zawirowań na nierównościach
terenu, co np. łatwo zauważyć podczas śnieżnej zimy. Przy przeszkodach
terenowych śnieg ostro wiruje, często w nieobliczalny sposób. Na
szczęście dla myśliwych, jest to raczej problem snajperów strzelających
na duże dystanse. Generalnie, doświadczony strzelec siłę wiatru potrafi
ocenić "na oko".

Rozpatrzmy teraz najpopularniejsze pociski, czyli np. ciężki pocisk
Mosina o masie 11,8 g, wystrzelony z lufy o długości 740 mm:


Odległość w m/znos w cm 100 m 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
Wiatr słaby 2m/s 1 4 10 20 34 48 70 96 120 150
4 m/s 2 8 20 40 68 100 140 180 230 300
8 m/s 4 18 41 84 140 200 280 360 480 590

Jak widać, na maksymalnym dystansie myśliwskim równym dwieście metrów,
pocisk ciężki kal. 7,62 x 54 R będzie znoszony nawet o 18 cm przy
wietrze o sile 8 m/s. Dodać należy, iż wiatr o takiej sile często
spotykamy w sezonie łowieckim, zwłaszcza późną jesienią.

Porównajmy teraz dwa różne pociski, najcięższy z dostępnych pocisk do
Mosina (13,0 g, prędkość początkowa 705 m/s) oraz stosunkowo lekki
pocisk kal. 308 Win. (masa 9,1 g, prędkość początkowa 820 m/s).

Wiatr/odległość 0 50 100 150 200 250 300 350 400 500
Pocisk ciężki, 2 m/s 0 0,35 1,44 3,33 6,07 9,73 14,37 20,06 26,88 44,12
5 m/s 0 0,88 3,61 8,32 15,17 24,32 35,92 50,16 67,19 110,30
8 m/s 0 1,41 5,77 13,32 24,28 38,91 57,47 80,25 107,51 176,47
Pocisk lekki, 2 m/s 0 0,27 1,12 2,56 4,66 7,46 10,99 15,33 20,52 33,72
5 m/s 0 0,68 2,79 6,41 11,66 18,64 27,49 38,33 51,31 84,31
8 m/s 0 1,09 4,46 10,26 18,65 29,83 43,98 61,32 82,09 134,89

Jak łatwo się przekonać, lżejszy pocisk kal. 308 Win. jest mniej
wrażliwy na wiatr boczny niż ciężki, lecz wolniejszy pocisk Mosina.

Niestety, podawane wartości tabelaryczne (katalogowe) znosu na wiatr nie
zawsze odpowiadają w pełni sytuacji realnej. Najczęściej myśliwy ma do
czynienia ze znosem nieco większym, niż ujęty w podręcznikach.
Producenci amunicji posługują się np. lufami balistycznymi o długości
600 mm, podczas gdy standardowy sztucer ma najczęściej lufę o długości
560 mm lub nawet krótszą. Prędkość początkowa pocisku będzie więc
mniejsza, czas jego lotu dłuższy i wiatr zdoła go odchylić mocniej.
Najlepiej byłoby praktycznie sprawdzić, jak zachowuje się nasz sztucer z
konkretnym pociskiem w warunkach średniego i silnego wiatru i te
wielkości znosu zapisać i odnieść do danych katalogowych.


Marek Czerwiński
werych
 
Posty: 38
Dołączył(a): 7 maja 2004, 00:59
Lokalizacja: szczecin

Poprzednia strona

Powrót do Strzelectwo

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 18 gości